Tornaleta - šarm čipke

05/02/2014

TORNALETA – BIJELO NA BIJELOM

Rublje nošeno uz odjeću ili korišćeno za spavanje može se pratiti u primorskom dijelu Crne Gore tek od posljednjih godina XIX vijeka. Sačuvani primjerci pokazuju raznolikost u kroju i načinu ukrašavanja. Radi se ili od domaćeg lanenog ili pamučnog platna, ili od kupovnog finog bijelog platna, nekad protkanog svilenim nitima, često i od batista. U velikoj mjeri su zastupljene tradicionalne tehnike čipkanja:na iglu i na batiće, ito kao rubni ukras pojedinih djelova odjeće, prekrivača, stolnjaka, jastučnica, ukrasnih peškira i sl. Vez je najžnačajniji vid umjetničkog ukrašavanja i izvodi se na odredenoj podlozi, različitim bodovima vunenim, pamučnim ili svilenim koncem, a pod uticajem islamske umjetnosti i zlatnim i srebrnim nitima. Motivi koji se primjenjuju su najčešće floralnog karaktera: cvjetovi, grančice, lišće i lozice; zatim jednostavni geometrijski, a rjeđe stilizovani zoomorfni motivi. Mašinski izrađene dekorativne trake i čipka, koje se koriste kao ukras na ovoj vrsti odjeće, omogućile su da ona izgleda raskošno, posebno u kombinaciji sa mukotrpno ručno rađenim dekoracijama.

К О М Е Š – košulja za spavanje, je različite dužine, sa rukavima čija dužina takođe varira, Ukrašava se porubima, vezom i domaćom bijelom čipkom koja se u ovim krajevima naziva tornaleta.

M U D A N T E – gaće nošene ispod odjeće, karakterističnog kroja: dopirale su do ispod koljena, cijelom prednjom stranom su bile otvorene, vezivale su se u struku – provučenom vrpcom. U donjem dijelu su ukrašene ažuriranom trakom i po donjoj ivici čipkom.

Š O T A N A – podsuknja je bila takođe bogato dekorisana raznim vrstama čipke, porupčića, ažura, vezenih ornamenata, naročito po rubu. U struku se vezivala vrpcom.

B U S T I N – ženska potkošulja bez rukava, sa užim ili širim naramenicama, ukrojen u struk, zakopčava se sedefnim ili končanim dugmadima, a završava se pojasom. Radi se od istih materijala i ukrašava na isti način kao i prethodni odjevni predmeti.

KALCETE čarape, većinom ručno rađene od tankog pamuka za ljetnje dane ili od domaće tanko predene vunice za hladni zimski period. Rađene su jednostavnim bodovima i imale su pletenu tunjicu – vrpcu za vezivanje ispod koljena.

Tekst je preuzet iz kataloga Tornaleta – bijelo na bijelom

Izdavač: JU Spomen dom „Reževići“

Za izdavača: Olivera Franović

Autor kolekcije: Jelena Đukanović

Modele izradila: Mirjana Žugić

Fotografija: Anka Gardašević

Šminka i frizure: Nada Mijović

Izrada maneken lutaka: Mila Čelebić

Model: Marija Ćirović

Dizajn i prelom: Digital Print Centar

Jul 2006. godine

TORNALETA – ŠARM ČIPKE

U okviru 17. Međunarodne turističke berze i sajma turizma, opreme za hotelijerstvo i ugostiteljstvo (METUBES) 07. februara 2008. godineizveden je performans „Tornaleta - šarm čipke“. Organizatori performansa su: ЈU Spomen dom „Reževići“ i Studio za tekstil „SOF – SOF“ iz Nikšića. Autorka kolekcije je mr Jelena Đukanović.

Prikazani performans kao savremeni vid prezentovanja izveden je na najvećem nivou sa uočljivim skladom svakog segmenta, sa detaljima dovedenim do perfekcije. Prikazane kreacije su nove a tradicionalne, daleke a nevjerovatno bliske, ugodne za oči a podstiču maštu, izazivaju nemir a smiruju, nadahnjuju i opominju, podsjećaju i pokazuju put.

Očigledno da je žiri ove manifestacije prepoznao visok nivo nastupa Spomen doma iz Reževića. Nije to bilo samo ispunjavanje uslova koji se traže propozicijama takmičenja, nego mnogo više od toga, pa samim tim razumljiva je i očekivana odluka da se Ekspo-trofej i Zlatna plaketa dodijele ЈU Spomen dom „Reževići“.

Priredio: Dušan Medin

Tekst i izbor fotografija sa performansa preuzeti su sa sajta butua.com, a tu je i direktan link

PODIJELI

Tagged under